Fenerbahçe'nin elenmesi Galatasaray'a ne kadar kazandırdı? (market pool)

Gazetelerde ve sosyal medyada Fenerbahçe'nin Şampiyonlar Ligi ön elemelerinde elenmesinin Galatasaray'ın alacağı parayı etkileyip etkilemediği tartışıldı. Bu tartışmalarda katılım primi ile 'market pool' adı altında dağıtılan 'TV gelirleri de karıştırıldı. Katılım (Ayakbastı) ve başarı primleri aynı ülkeden kaç takımın katılıp katılmaması ile ilgili değiller. Market pool ise o ülkenin takımları arasında paylaşılan bir gelir.Yani kaç takımın katılacağı, kulüplerin elde edeceği gelire direk etki ediyor.

Market pool her ülke için değişik yükseklikte. Dağıtılacak para 3er yıllık arayla yapılan yayın ihalelerinde o ülkeden kazanılan parayla orantılı oluyor. Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi yayın hakları aynı anda satışa çıkıyor. Geçmişte Türk takımlarının market pool'dan kazandıkları paralara bakalım;

Tablodan da göründüğü gibi iki ayrı dönem dikkat çekiyor. 2012 yılında yeni bir yayın ihalesi yapıldığı için rakamlar değişti. Bu ihale öncesinde şike soruşturmasının gündemde olduğunu, Fenerbahçe'nin de Şampiyonlar Ligi'nden men edildiğini hatırlatmakta fayda var

2010/11 ve 2011/12 sezonlarında ŞL'de Türkiye'yi temsil eden takımın market pool payından 12,5-13 milyon € arası bir gelir elde ettiği, AL'de Türkıye'yi temsil eden takımlara ise toplamda 6,5-7 milyon € arası bir para paylaştırıldığı görünüyor. Yani Türk takımlarına dağıtılan TV yayın geliri toplamda 19-20 milyon € arası. Paylaşım ise 2:1 oranında. Paranın 3'te 2'sini ŞL'deki takımlara, kalan 3'te 1'lik bölümü ise AL'deki kulüpler arasında paylaştırılmış.

Genelde grup aşamasına kadar kupalarda tek takımımız kaldığı için takımlar arasında paylaşımı karşılaştıramıyoruz ama genelde 2 takım kalırsa market pool payının kabaca bir hesapla 60:40, 3 takımda ise 50:30:20 şeklinde paylaştırıldığını söylebiliriz. Sözkonusu kulübün o kupada kaç maç oynadığı vs. gibi kiterler de değerlendirmeye giriyor.

2012/13 sezonu öncesi yapılan yayın ihalesi sonrasında Türk takımlarına paylaştılıacak toplam rakam 20 milyon €'dan 12 milyon € civarına düşmüş. Şike soruşturmasının getirdiği belirsizlik ve genelde yaşanan ekonomik kriz gelirlerdeki düşüşü belki açıklayabilir fakat paylaşımdaki değişiklik bir hayli ilginç. Daha önce ŞL-AL arasında 2:1 şeklinde paylaştırılan para, yeni yayın ihalesiyle 1:1 yani eşit oranlarda, hatta AL payı daha yüksek olacak şekilde değiştirilmiş. Böylece Fenerbahçe 2012/13 sezonunda AL'de mücadele etmesine rağmen ŞL'deki Galatasaray'dan daha fazla market pool geliri kazanabilmiş (FB: 6,6 mln €; GS: 5,3 mln €). Toplam rakam eskiye göre neredeyse yarı yarıya düşerken yapılan düzenleme ile AL'deki market pool payı geçen ihale dönemine göre artmış, ŞL'deki pay ise %60 oranında azaltılmış. Bunun nedeni yayın ihalesini kazanan kurumun (Doğan TV Holding) verdiği teklif. Galatasaray kulübü bu değişikliği sezon sonu fark edip UEFA nezdinde itiraz etse de sonuç alamadı.

Yani yayın ihalesinde neredeyse yarı yarıya azalan toplam rakamı kabul edip eski paylaşım oranlarına göre bir hesap yaparsak Galatasaray'ın ŞL'ne üst üste tek takım olarak katıldığı 3 sezonda gelir kaybı 6-7 milyon € civarında. Eğer bir önceki ihale anlaşması değişmeden devam ettirilseydi Galatasaray bu 3 sezonda 19 milyon € daha fazla kazanabilirdi.

Peki bu sezon durum nasıl? Bu yıl yeni bir yayın ihalesi yapıldı ve rakamlar yine değişti. Mutlaka paylaşım oranları da değişmiştir. Ancak anlaşma şartları açıklanmadığı için market pool payının ne kadar olduğu konusunda bir bilgi yok. Son 2 ihalenin ortalamasını güncel rakamlar olarak kabul etsek bile Fenerbahçe'nin elenmesi Galatasaray'a ayrıca 5 milyon € gelir kazandırmış olur.